NOWELIZACJA KODEKSU POSTĘPOWANIA CYWILNEGO 2019

W dniu 24 lipca 2019 r. Prezydent RP podpisał ustawę nowelizującą przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Z pewnymi wyjątkami, nowe przepisy zaczną obowiązywać w terminie 3 miesięcy od dnia ich ogłoszenia. Celem ustawy jest przyspieszenie postępowań cywilnych oraz zwalczanie możliwości stosowania obstrukcji procesowej przez strony postępowania. Zmiany mają charakter kompleksowy i dotykają wszystkich elementów procedury cywilnej. Poniżej przedstawione zostanie zwięzłe omówienie najbardziej charakterystycznych zmian.

 1/      Doręczenie za pośrednictwem komornika 

Dotychczas w postępowaniu cywilnym, w przypadku braku możliwości doręczenia pozwu pozwanemu na adres wskazany przez osobę pozywającą, sąd przyjmował zasadę fikcji doręczenia po uprzednim przeprowadzeniu procedury dwukrotnego awizowania przesyłki sądowej przez operatora pocztowego. Brak odebrania przesyłki sądowej w placówce operatora pocztowego w terminie 2 tygodni skutkował uznaniem, że pozwanemu doręczono przesyłkę w sposób prawidłowy.

Na gruncie nowych przepisów, jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia o pozostawieniu przesyłki we właściwej placówce operatora pocztowego nie odbierze pozwu, przewodniczący zawiadomi o tym powoda, prześle mu odpis pozwu i zobowiąże go do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. W takiej sytuacji, powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania sądu będzie zobowiązany do złożenia do akt sprawy potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo do zwrócenia pisma i wskazania aktualnego adresu pozwanego lub dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Niewywiązanie się z tego obowiązku skutkować ma zawieszeniem postępowania. Za swoje czynności komornikowi przysługiwać będzie opłata w wysokości 60 złotych, którą uiścić będzie musiał pozywający. Koszty te mogą wzrosnąć, jeśli nie dojdzie do skutecznego doręczenia pisma przez komornika. Komornik może na wówczas na wniosek wierzyciela podjąć dodatkowe czynności polegające na poszukiwaniu aktualnego adresu pozwanego (poprzez wystąpienie np. do organów administracji)  za dodatkową opłatą 40 złotych. Rzecz jasna, po ustaleniu nowego adresu wymagane będzie powtórzenie procedury doręczenia, co oznacza dodatkowy koszt w wysokości 60 zł. Komornikowi należy się również zwrot zryczałtowanych kosztów dojazdu w granicach miejscowości będącej siedzibą kancelarii komornika w wysokości 20 złotych, jeżeli odległość między siedzibą kancelarii a miejscem czynności przekracza 10 km. Łącznie w najgorszym przypadku powód zapłaci 180 złotych za sam fakt doręczenia pozwu pozwanemu.

2/      Drastyczny wzrost kosztów postępowań

Skoro już mowa o kosztach, to powyższe nie jest jedyną złą wiadomością. Wzrosną również opłaty sądowe w przypadku spraw, w których wysokość roszczenia nie przekracza 20.000 zł. Dla przykładu, obecnie jeśli chcemy kogoś pozwać o zapłatę z tytułu braku zwrotu pożyczki w wysokości 2.000 zł zapłacimy 30 złotych opłaty sądowej, po zmianie – jest to już 200 zł. Przy 20.000 złotych obecnie opłata wynosiłaby 300 złotych, a po zmianie przepisów jest to 1.000 zł.

Jak się okazuje, to jeszcze nie wszystko, nowelizacja zakłada bowiem dodatkowo likwidację przepisów, w myśl których w przypadku uprawomocnienia się nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powód otrzymuje zwrot ¾ poniesionej opłaty sądowej. Więcej zapłaci również powód dochodzący zapłaty wierzytelności w postępowaniu nakazowym zobowiązany będzie bowiem do poniesienia nie ¼ jak do tej pory, a ½ opłaty sądowej.

Nowelizacja wprowadza również opłatę od wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w wysokości 100 zł. Więcej zapłacimy także za wydanie odpisu lub kserokopii z akt sądowych - z 6 zł za stronę odpisu i 1 zł za stronę kserokopii, do 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron odpisu wydawanego dokumentu i każde rozpoczęte 20 stron kopii. Jak widać, obywatel zapłaci 20 złotych, nawet wówczas gdy będzie wnioskował o skserowanie 1 dokumentu z akt sprawy.

3/      Posiedzenia przygotowawcze i przeciwdziałanie obstrukcji procesowej 

Kolejną nowością jest obowiązek sądu -z pewnymi wyjątkami - przeprowadzania tzw. posiedzeń przygotowawczych, które mają służyć rozwiązaniu sporu bez przeprowadzenia rozprawy. Jednocześnie wprowadzono przepis, który wyklucza możliwość wyłączenia sędziego z tej przyczyny, że wyraził pogląd co do prawa i faktów przy wyjaśnianiu stronom czynności sądu lub nakłanianiu do ugody, co powoduje, że sędzia będzie mógł na posiedzeniu przygotowawczym zakomunikować stronom swój wstępny pogląd dotyczący zgłaszanych przez stronę roszczeń. Posiedzenia przygotowawcze mają mieć charakter odformalizowany. W trakcie posiedzenia przewodniczący ustali pomiędzy stronami przedmiot sporu, wyjaśni sporne stanowiska stron, a także prawne aspekty sporu. W razie braku zawarcia ugody na tym posiedzeniu, przewodniczący z udziałem stron sporządzi plan rozprawy, który ma w założeniu przyspieszyć postępowanie i ostatecznie zakreślić zakres postępowania dowodowego.

Nowelizacja przewiduje również wyposażenie sądu w instrumenty pozwalające na zwalczanie zjawiska obstrukcji procesowej. W przypadku stwierdzenia, że strona nadużywa prawa procesowego sąd będzie mógł w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie stronę nadużywającą skazać na grzywnę lub nakazać obowiązek zwrotu kosztów procesu w części większej niż wskazywałby wynik sprawy, a nawet zwrot całości kosztów procesu.

Innymi nowościami mającymi w założeniu przyspieszyć postępowania są m.in. umożliwienie świadkowi złożenia zeznań na piśmie, ograniczenie możliwości zgłaszania zarzutu potrącenia tylko do wierzytelności z tego samego stosunku prawnego, a także najdalej idący środek, który ma przeciwdziałać „pieniactwu” procesowemu - możliwość oddalenia powództwa na posiedzeniu niejawnym ze względu na oczywistą bezzasadność powództwa.

4/      Przywrócenie postępowania gospodarczego

Nowelizacja przywraca także nieobecne od kilku lat postępowanie szczególne w sprawach gospodarczych, które nakłada na przedsiębiorców surowe obowiązki z zakresu dowodzenia i koncentracji materiału dowodowego.

Nowe przepisy przewidują, że zasadniczo powód będzie obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew. Późniejsze ich podniesienie skutkować będzie ich pominięciem, chyba że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny zostać powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Nowelizacja wprowadza również inne zmiany w sposobie prowadzenia postępowania dowodowego. Od momentu wejścia w życie przepisów, okoliczności dotyczące czynności stron w ramach łączącego je stosunku prawnego, np. fakt i treść złożenia określonego oświadczenia woli lub wiedzy będą mogły być wykazane tylko na podstawie dokumentu. Ograniczona zostanie również możliwość przesłuchiwania świadków. Dowód taki będzie mógł sąd dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Dobrą wiadomością jest jednak, że część podmiotów (osoby występujące w sprawie gospodarczej niebędący przedsiębiorcą lub przedsiębiorcy będący osobą fizyczną) objętych domyślnie zakresem nowego postępowania gospodarczego, będzie mogła złożyć wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym w trybie zwyczajnym.

Blog Kancelarii powstał z myślą o naszych Klientach. Tutaj dzielimy się z Państwem naszą wiedzą prawniczą oraz doświadczeniem. Zachęcamy do zadawania pytań lub wskazywania interesującej Państwa tematyki poprzez formularz kontaktowy. Pozwoli nam to pisać na nurtujące Państwa zagadnienia.

ZMIANA LOKALIZACJI BIURA KANCELARII

Z końcem poprzedniego roku doszło do zmiany lokalizacji biura Kancelarii w Toruniu.

W związku z zaistniałą zmianą informuję, że nowy adres biura Kancelarii to:
ul. Grudziądzka 79, 87-100 Toruń
(okolice Centrum Handlowego Bumar)
Klientów ze Świecia i okolic niezmiennie zapraszam do filii Kancelarii mieszczącej się pod adresem: 
ul. Chmielniki 2b, 86-100 Świecie
(budynek Inkubatora Przedsiębiorczości)

KIEDY MOŻNA UBIEGAĆ SIĘ O DOZÓR ELEKTRONICZNY?

Skazanie na bezwzględną karę pozbawienia wolności nie zawsze musi skutkować osadzeniem w zakładzie karnym. Ustawodawca przewidział, że skazani spełniający określone warunki, mogą zwrócić się do właściwego sądu penitencjarnego z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Z dobrodziejstwa wykonania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru można skorzystać wtedy gdy:
1.      wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (recydywy wielokrotnej),
2.      jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary,
3.      skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
4.      osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na obejmująca umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych,
5.      odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.

Co więcej, skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

W przypadku skazanych, który rozpoczęli już odbywanie kary w zakładzie karnym, zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary można udzielić, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.

Przekonanie sądu penitencjarnego do uwzględnienia wniosku nie zawsze jest zadaniem łatwym. Kluczową rzeczą jest podniesienie przed sądem odpowiednich argumentów z punktu widzenia sytuacji skazanego oraz przedstawienie dowodów przemawiających za zasadnością udzielenia zezwolenia.

NOWELIZACJA - PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ!

28 maja 2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę nowelizującą Kodeks cywilny przewidującą skrócenie podstawowego terminu przedawnienia roszczeń majątkowych z 10 lat do 6 lat.

Zmianie ulegnie również sposób liczenia terminów przedawnienia. Od momentu wejścia przepisów w życie, koniec terminu przedawnienia będzie przypadał na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

To samo tyczyć się będzie roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, sądu polubownego, stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd. Roszczenia te przedawnią się z upływem 6 lat, a nie jak dotychczas z upływem lat 10.

Inną istotną zmianą jest, że po upływie terminu przedawnienia nie będzie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciw konsumentowi. Jedynie  w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli będą wymagać tego względy słuszności.

Warto odnotować, że zgodnie z przepisami przejściowymi, jeżeli konsument nie podniesie do dnia wejścia w życie ustawy zarzutu przedawnienia w stosunku do roszczenia przedawnionego, z dniem wejścia w życie ustawy sąd uwzględni przedawnienie z urzędu.

Ustawa wchodzi w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia.

NIEODPŁATNA POMOC PRAWNA - WARTO KORZYSTAĆ!

Szanowni Państwo,
chciałbym zaprosić wszystkie osoby uprawnione do korzystania z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej. Jak sama nazwa wskazuje, porada jest nieodpłatna, a możliwe jest skonsultowanie problemu prawnego na interesujący Państwa temat.

Osobami uprawnionymi do korzystania z porad są:
- osoby, którym w okresie 12 miesięcy poprzedzających zwrócenie się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej zostało przyznane świadczenie pomocy społecznej i wobec których w tym okresie nie wydano decyzji o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia,
- posiadaczom Kart Dużej Rodziny,
- kombatantom lub osobom będącym ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
- weteranom lub weteranom poszkodowanym,
- osobom, które nie ukończyły 26 lat,
- osoby, które ukończyły 65 lat,
- osobom, które w wyniku wystąpienia klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej lub awarii technicznej znalazły się w sytuacji zagrożenia lub poniosły straty,
- kobiety w ciąży,
- osoby, o których mowa powyżej wymagającym niezwłocznego uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej w przypadku sytuacji kryzysowej lub zdarzenia losowego.

Osobiście udzielam porad w Urzędzie Miasta w Toruniu przy ul. Grudziądzkiej 126 b w poniedziałki w godzinach 13-17 i w piątki w godzinach 12:45- 17. Pomoc jest jednak świadczona w tym punkcie przez wszystkie dni robocze od 8-12  oraz od 13 - 17 także przez innych prawników. W samym Toruniu jest kilka punktów nieodpłatnej pomocy prawnej. Więcej: http://www.bip.torun.pl/cms.php?Kod=1189

Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej znajdują się na terenie całego kraju. Informację o punktach dostępnych w miejscu Państwa zamieszkania można sprawdzić we właściwym starostwie powiatowym lub urzędzie miasta.

Gorąco zapraszam do korzystania z pomocy prawnej!

WESOŁYCH ŚWIĄT!

Z okazji świąt Wielkanocnych życzę Państwu dużo zdrowia, pogody ducha, spokoju, a także tego, aby ten wyjątkowy czas spotkań w gronie osób najbliższych upłynął Państwu w radosnej i rodzinnej atmosferze!

ZADOŚĆUCZYNIENIE I ODSZKODOWANIE - KIEDY SIĘ NALEŻY I ILE MOŻNA DOSTAĆ?

Zazwyczaj konieczność zadania sobie tego pytania pojawia się w przypadku wystąpienia zdarzeń z gatunku nieszczęśliwych: wypadku komunikacyjnego, błędu medycznego, wypadku przy pracy lub gdy staliśmy się ofiarą przestępstwa – przykładowo, doznaliśmy uszczerbku na zdrowiu wskutek pobicia.

Osobie poszkodowanej w takim wypadku przysługują określone roszczenia w stosunku do sprawcy i bardzo często również do zakładu ubezpieczeń, w którym ubezpieczenie tenże posiadał (np. OC posiadacza pojazdu mechanicznego, szpitala, pracodawcy).

Prawo cywilne przewiduje, że w przypadku wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę majątkową możemy żądać wypłaty stosownego odszkodowania w pełnej wysokości tytułem np. kosztów leczenia, zniszczonych ubrań, równowartości kosztów naprawy samochodu, rzeczy, które nam skradziono, ale także utraconych zarobków. Jeżeli wskutek zdarzenia poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on zażądać zasądzenia na jego rzecz odpowiedniej renty.

Co więcej, poszkodowany może zażądać wypłaty zadośćuczynienia pieniężnego tytułem doznanej krzywdy. Bardzo często osoby poszkodowane (lub osoby najbliższe zmarłego poszkodowanego) zastanawiają się, o jaką wysokość zadośćuczynienia można wystąpić w ich przypadku? Niestety nie ma na to pytanie uniwersalnej odpowiedzi, wszystko zależy bowiem od okoliczności konkretnego przypadku. Wysokość zadośćuczynienia jest uzależniona od rozmiaru cierpień fizycznych oraz psychicznych osoby poszkodowanej. Uwzględnieniu podlegają liczne czynniki tj. np. stopień trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, długotrwałość choroby i cierpień, konieczność rehabilitacji, bolesność zabiegów, ograniczeń ruchowych przy wykonywaniu czynności dnia codziennego, możliwości przywrócenia zdrowia do stanu poprzedniego itd. Pomocniczo przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia bierze się pod uwagę wysokość stwierdzonego procentowego uszczerbku na zdrowiu. Statystycznie polskie sądy przyznają zadośćuczynienia w wysokości pomiędzy 2.000 – 3.000 zł za 1 % uszczerbku na zdrowiu. Dużo jednak zależy od uznania konkretnego sądu, sporadycznie zdarzają się przypadki przyznania zadośćuczynienia poniżej 1.000 zł za 1 % uszczerbku, bywa jednak tak, że sąd przyznaje zadośćuczynienie w granicach 4.000 – 6.000 zł.

W każdym wypadku zawsze dobrym pomysłem będzie zwrócenie się do prawnika posiadającego doświadczenie sprawach odszkodowawczych, który pomoże określić wysokość przysługującego roszczenia i pomoże w jego skutecznym wyegzekwowaniu.

PRAWO KARNE - UWAGI PRAKTYCZNE

Dzisiaj post będzie miał charakter poradnikowy i jest skierowany dla osób, które nigdy nie spotkały się oko w oko państwową machiną wymierzania sprawiedliwości w sprawach karnych, a także dla tych, którzy już okazję taką mieli lub mają a nie za bardzo wiedzą, jak się odnaleźć w sytuacji.

Weźmy sobie za przykład typową sprawę, zostajesz zatrzymany i przetransportowany do właściwej jednostki policji lub prokuratury celem przedstawienia zarzutu/ów i przesłuchania. O czym powinieneś pamiętać?

Jeśli zostałeś zatrzymany powinieneś pamiętać o rzeczy podstawowej – przysługuje Ci prawo do informacji o przyczynie zatrzymania. Masz również prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem i bezpośredniej z nim rozmowy. Kontakt ten powinien zostać umożliwiony w dostępnej formie, najczęściej będzie to forma telefoniczna. Warto z tej możliwości skorzystać, na podstawie rozmowy adwokat ustali wszystkie konieczne dane, stawi się w miejscu przesłuchania i zapewni należytą ochronę Twoich praw.

Oczywiście powinieneś zostać o tym pouczony i przy zatrzymaniu zostanie ci wręczone stosowne pouczenie na piśmie. Naprawdę warto czytać i korzystać z przysługujących praw.

Ok, siedzisz naprzeciwko funkcjonariusza policji lub prokuratora i czekasz na przesłuchanie. W momencie uzyskania statusu podejrzanego, a więc z chwilą przedstawienia Ci treści zarzutów, możesz zażądać przesłuchania z udziałem ustanowionego obrońcy. Jeśli przytomnie skontaktowałeś się z adwokatem, prawdopodobnie jest już w drodze. Obrońca ma za zadanie zrobić wszystko, abyś nie popełnił błędu w tej stresowej sytuacji i pomoże Ci trzeźwo ocenić sprawę. Pojawi się zasadnicze pytanie, przyznać się czy nie? Składać wyjaśnienia czy nie?

Zazwyczaj nie warto podejmować takiej decyzji na gorąco i lepiej się nie przyznawać i odmówić składania wyjaśnień. Decyzję o tym możesz zawsze zmienić później, najlepiej po konsultacji z obrońcą.
Oczywiście nie ma jednej prawidłowej odpowiedzi, która miałaby zastosowanie do wszystkich przypadków, wszystko zależy od sytuacji, a obrońca powinien Ci pomóc podjąć słuszną decyzję.

W tym momencie organy ścigania podejmą decyzję, czy skierowany zostanie wniosek o tymczasowe aresztowanie. Im poważniejsza sprawa, tym większe ryzyko. Pamiętaj, że organy mają określony czas na podjęcie tych czynności. W ciągu 48 godzin od zatrzymania powinieneś zostać przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania, a w ciągu kolejnych 24 godzin (po przeprowadzeniu w międzyczasie posiedzenia "aresztowego") powinno zostać ci doręczone postanowienie sądu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Jeśli czas ten zostanie przekroczony – musisz zostać zwolniony do domu. Obrońca powinien podnieść na posiedzeniu "aresztowym" wszystkie argumenty przemawiające za nieuwzględnieniem wniosku prokuratora.

Pozostaje uwaga natury ogólnej - w toku postępowania karnego przysługuje Ci dostęp do akt postępowania. W zależności od jego fazy możesz albo uzyskać do nich dostęp za zgodą organu prowadzącego postępowanie – w toku postępowania przygotowawczego lub bez jakiejkolwiek zgody w toku postępowania na etapie sądowym lub na etapie rozstrzygania zasadności zastosowania tymczasowego aresztowania w zakresie treści wniosku i dowodów na jego poparcie. Warto znać akta i zawsze zabiegać o dostęp do nich – pozwala to na podjęcie realnej obrony w sprawie.

Jeśli złożyłeś wniosek o końcowe zaznajomienie z aktami sprawy, powinno to zostać umożliwione tobie i twojemu obrońcy. Kolejną fazą jest oczekiwanie na skierowanie przez prokuratora aktu oskarżenia. Następnie pozostaje tylko rozprawa główna.

Taktykę procesową należy koniecznie omówić z obrońcą, który doradzi najsensowniejsze rozwiązanie i zadba o twoje gwarancje procesowe w toku postępowania sądowego.

KIEDY MOŻNA ROZWIĄZAĆ UMOWĘ Z LOKATOREM?

Często spotykam się z sytuacjami, kiedy właściciele zawierają umowy najmu z lokatorami, których postanowienia są sprzeczne z obowiązującym prawem.

Nie zawsze wynika to ze złej woli wynajmującego, częściej – z nieznajomości prawa, a dokładniej ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Kształtowanie praw i obowiązków lokatora w sposób mniej korzystny niż to wynika z w/w ustawy jest niedopuszczalne i jest w stosunku do niego bezskuteczne.

A zatem, kiedy zgodnie z ustawą można rozwiązać umowę z najemcą? Sytuacje te reguluje art. 11 ust. 2 – 5 ustawy.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli lokator:

1.pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali,

2. jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności,

3. wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela,

4. używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku.

Ponadto, właściciel lokalu, w którym czynsz jest niższy niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu w skali roku może wypowiedzieć stosunek najmu z zachowaniem 6 miesięcznego terminu wypowiedzenia, z powodu niezamieszkiwania najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy lub z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli lokatorowi przysługuje tytuł prawny do innego lokalu położonego w tej samej miejscowości, może go używać, a lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego.

Wartość odtworzeniową lokalu stanowi iloczyn jego powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego. Wskaźniki te są okresowo ogłaszane dla poszczególnych województw przez wojewodów.

Istnieje również możliwość wypowiedzenia przez właściciela umowy, nie później niż na 3 lata naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, o ile zamierza zamieszkać w należącym do niego lokalu, a nie dostarcza lokatorowi lokalu zamiennego (jeśli dostarcza lokal zamienny okres wypowiedzenia wynosi pół roku). Na tych samych zasadach można wypowiedzieć umowę, jeśli w lokalu ma zamieszkać pełnoletni zstępny, wstępny lub osoba, wobec której właściciel ma obowiązek alimentacyjny. W takim wypadku, wypowiedzenie powinno wskazywać osobę mającą zamieszkać w lokalu właściciela (pod rygorem nieważności wypowiedzenia).

Należy pamiętać, że wypowiedzenie powinno posiadać formę pisemną pod rygorem nieważności oraz określać przyczynę wypowiedzenia.

Skuteczne rozwiązanie umowy najmu umożliwia wytoczenie powództwa eksmisyjnego oraz następnie, po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia, przymusowe opróżnienie lokalu przez komornika sądowego.

MOLESTOWANIE SEKSUALNE – ŚRODKI OCHRONY PRAWNEJ

Od dłuższego czasu, za sprawą głośnych hollywoodzkich skandali oraz akcji #metoo, na świecie trwa gorąca dyskusja na temat przypadków molestowania seksualnego kobiet.

Jest to dobra okazja, aby spojrzeć, co na temat molestowania seksualnego mówi polskie prawo i jakie środki ochrony przysługują osobom poszkodowanym w tego typu sprawach.

Zacznijmy od największego działa – prawo karne – i od uwagi, że Kodeks karny nie zna pojęcia „molestowania seksualnego”. Nie oznacza to jednak, że osoba molestująca pozostaje bezkarna w obliczu prawa karnego. W zależności od okoliczności danego przypadku, osoba dopuszczająca się molestowania seksualnego może swoim zachowaniem wyczerpywać znamiona:

1) przestępstwa zgwałcenia stypizowanego w art. 197 § 1 KK „Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.”
2) przestępstwa doprowadzenia do poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej z art. 197 § 2 KK. „Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
3) lub częściej - przestępstwa określonego w art. 199 § 1 KK „Kto, przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia, doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

Do molestowania seksualnego dochodzi najczęściej w miejscu pracy. Nic zatem dziwnego, że właściwą definicję molestowania seksualnego odnajdziemy w art. 18(3a) § 6 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią, molestowaniem seksualnym jest każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.

Zaistnienie takich okoliczności powoduje możliwość dochodzenia przez osobę poszkodowaną odszkodowania obejmującego zarówno szkodę majątkową jak i niemajątkową (zadośćuczynienie za doznaną krzywdę).

W Polsce sprawy o molestowanie seksualne na salach sądowych spotykane są niezwykle rzadko. Są to sprawy bardzo delikatne, wiele osób poszkodowanych nie chce przeżywać swoich dramatów ponownie na rozprawach i trudno się temu dziwić. Należy jednak pamiętać, że w momencie gdy pokrzywdzony zdecyduje się na obronę swoich praw w sądzie, polskie prawo przewiduje ku temu odpowiednie instrumenty.