Przyjrzyjmy się brzmieniu nowego przepisu.

Art. 25.
§ 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. 
§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. 
§ 2a. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej, odpierając zamach polegający na wdarciu się do mieszkania, lokalu, domu albo na przylegający do nich ogrodzony teren lub odpierając zamach poprzedzony wdarciem się do tych miejsc, chyba że przekroczenie granic obrony koniecznej było rażące. - nowy przepis
§ 3. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

Na początek słowo wyjaśnienia. Osoba odpierająca bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem działa w obronie koniecznej i tym samym nie popełnia przestępstwa – co za tym, działa w pełni legalnie (§ 1).

Jeśli dochodzi do przekroczenia granic obrony koniecznej (niewspółmierności obrony), sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od jej wymierzenia (§ 2) – tutaj osoba zostaje skazana, ale kara może (ale nie musi) być wymierzona poniżej minimum ustawowego zagrożenia karą lub kary może nie być w ogóle.

Jeśli przekroczono obronę konieczną pod wpływem strachu lub wzburzenia (zwykłego, nie musi być silne, jak w przypadku zabójstwa „w afekcie”, 148 § 4 k.k.) usprawiedliwionych okolicznościami zamachu – w takim wypadku delikwent nie poniesie kary – a zatem działa wprawdzie nielegalnie, ale nie podlega karze. Prokurator nie powinien w takiej sprawie wnosić aktu oskarżenia, a sąd (jeśli prokurator się „zagalopuje z aktem oskarżenia”) ma obowiązek wydając wyrok postępowanie umorzyć.

Rozróżnienie to ma znaczenie istotne. Działanie legalne bowiem wyłącza jakąkolwiek odpowiedzialność broniącego się, nielegalne – związane z przekroczeniem granic obrony koniecznej – odpowiedzialności tej nie wyłącza, np. cywilnej. Jeśli dochodzi do przekroczenia granic obrony koniecznej, napastnik może się również przed tym działaniem nielegalnym bronić stosując własną obronę konieczną. Nowy przepis nie powoduje, że przekroczenie obrony koniecznej „w domu” będzie działaniem legalnym. W nowym brzmieniu art. 25 KK, dalej każde przekroczenie obrony koniecznej jest działaniem bezprawnym.

Co daje nowy przepis art. 25 § 2a KK?

Mówi tyle – jeśli już przekroczysz obronę konieczną broniąc się w miejscu wskazanym w przepisie (o ile doszło do „wdarcia się” do tych miejsc lub zamach poprzedza „wdarcie się”), działasz nielegalnie, nie będziesz podlegał karze, chyba że....... przekroczysz obronę konieczną w sposób rażący.

Przesłanka ta będzie z pewnością powodować wątpliwości interpretacyjne w praktyce sądowej. Kiedy bowiem mamy do czynienia ze zwykłym przekroczeniem granic obrony koniecznej i zastosowaniem tego przepisu, a kiedy z rażącym, gdzie zastosowanie tego przepisu będzie wyłączone?

Jeśli już sąd ustali, że przekroczenie obrony koniecznej było rażące, to powinien następnie zbadać, czy nie nastąpiło ono pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu, a więc w oparciu o przepis, który obowiązywał już przed nowelizacją - wówczas osoba broniąca się także nie będzie podlegać karze (§3).

Nie jest zatem tak, że po wprowadzeniu zmian, broniąc się przed napastnikiem będzie można zrobić wszystko, tylko dlatego, że wtargnął na naszą posesję. Jeśli osoba broniąca się przekroczy obronę konieczną w sposób rażący i nie będzie to wynikać ze strachu lub wzburzenia, które będzie usprawiedliwione okolicznościami zamachu, tak samo jak przed wprowadzeniem przepisu art. 25 § 2a KK, zostanie pociągnięta do odpowiedzialności karnej.